Göksu Irmağı

GÖKSU IRMAĞININ İKİ YAKASI NASIL BİRARAYA GETİRİLECEK ?



KONUSU : Göksu Irmağı üzerinde yapımı devam etmekte olan, Ermenek Barajı ve Hidroelektrik Santralı faaliyete geçtiğinde, kesilecek olan Ermenek - Gülnar - Kazancı - Anamur - Bozyazı karayolu ulaşımının nasıl sağlanacağı konusunun incelenmesi ve bölge halkının isteği olan, kabul edilebilir en uygun ulaşım güzergah teklifinin yetkili makamlara sunulmasıdır.

KONUNUN ÖNCESİ :

1. Taşeli Bölgesini derin bir vadi ile ikiye ayıran Göksu Irmağından karşılıklı geçişler, bilinen en eski zamanlardan beri gündemden hiç düşmemiş bir konudur. Eski devirlerde, suyun alçak olduğu yaz mevsimlerinde uygun yerlerden yürüyerek geçilmeye çalışılan ırmak, geçit vermediği taşkın zamanlarda sallarla geçilmiş ve bu uğurda nice canlar ve mallar kaybedilmiştir.

2. Göksu ırmağının iki yakasını bir araya getirmek, Karamanoğlu Beylerinden Mahmut Bey oğlu Halil Bey'e kısmet olmuştur. M.S 1305 yılında yapılmış olan Görmeli (Alaköprü) Köprüsünün kitabesinde " Sultan-I Azam emniyetle geçilmek üzere bu köprünün yapılmasını emretti " ibaresi vardır. Köprünün, insanlar, yük katarları ve obaların sürülerinin karşılıklı olarak geçmesi için yapılmış olduğu görülmekle birlikte, yaklaşık 700 yıldan beri alternatifsiz olarak kullanıla geldiği, özellikle, motorlu araçların, tırların ve kereste kamyonlarının ağır yüklerine dayanmaya devam ettiği, bir taşının bile kırılmadığı, harçlarının düşmediği ve mimari olarak dünyadaki taş köprülerin içinde en güzel ve halen yoğun şekilde kullanılmakta olan tek köprü olması, ayrıca, Türk varlığının Anadolu'da bir işareti ve eseri de olması düşünüldüğünde hazin bir durumla kaşı karşıya olduğumuz anlaşılacaktır.

3. Göksu vadisinin Kuzeyinde (Ermenek yakasında ) Ermenek , Başyayla ve Sarıveliler ilçeleriyle beldeleri ve köylerinde yaşayan yaklaşık 25.000 kişi, Güneyinde (Kazancı yakası) Kazancı Beldesi ve civar köyler, Anamur, Bozyazı ve Gülnar ilçeleriyle beldeleri ve köylerinden oluşan yaklaşık 120.000 kişilik bir nüfus, yazın yoğunlukta olmak üzere bu köprüden geçmektedirler. Akdeniz sahillerinden Barçın, Kamışlı, Köpüklü ve Yellibel yaylalarına yazları çıkan, kışları geri dönen göçerler ve hayvanları, yörenin normal insan ve mal ulaşımı, ayrıca, başta Koçaş ormanı olmak üzere, ormanların ürünleri de 60 yıla yakındır bu köprüden taşınmaktadır.

4. Bu yol güzergahı, yakın zamanlarda iyileştirilmiş olan Konya - Hadim - Taşkent - Ermenek yolunu kullanarak Anamur'a (Akdeniz) inmek isteyen Orta Anadolu insanı ile dağ ve doğa tutkunlarının özellikle kullandıkları bir güzergah halini de almıştır. Bu yolun Ermenek - Kazancı arası 26 km. olup, yaz aylarında başta olmak üzere, günde yaklaşık 250 aracın geçtiği, Zeyve Pazarı ve Nadire Değirmeni gibi mesire yerlerinin varlığı, Anamur ve Bozyazı ilçelerindeki çoğunluk esnafın Ermenekli olması, Ermeneklilerin Akdeniz sahillerinde yazlıklarının bulunması, sahil ürünleriyle yayla ürünlerinin değişik mevsimlerde karşılıklı taşınarak şehir ve yaylalarda satılmak zorunda kalınması, okullara öğrenci ve maden ocaklarına vardiyeli işci taşınması gibi hususlar da bu ulaşım trafiğini artıran vakıalardır.

5. Geçmiş zamanlarda, Görmeli köprüsünün sağladığı kolaylığa rağmen, ulaşım yolunun Çavuş alanı yukarısı, Belicekkoz ve Akpınar mahalleleri bölgesinde heyelan ve taşkın dereler olduğundan kış/ilkbahar mevsimlerinde ulaşım sağlamakta zorluklar yaşanmış, Kazancı ve Çavuşköy kereste depoları iptal edilerek, Ermenek yakınlarında yeni depolar inşaa edilmiştir. Ayrıca, yolun heyelan bölgelerinden kurtarılması için Çavuşköy - Masırlık yol kesimi inşaa edilerek güzergan değişikliği yapmak zorunda kalınmıştır.

6. Göksu'nun iki yakasında yaşayan insanların üçte birinin (1/3'ü) günde bir dolar harcayabildiği, bu rakamın açlık sınırının altında olduğu, kalanın üçte birinin (1/3'ü) günde 2 dolar harcayabildiği, bu rakamın ise yoksulluk sınırı altında olduğu bilinen bir gerçektir. Bölgede yetiştirilen tarım ürünleri ve hayvanların pazarlanamadığı, ulaşım proplemleri ve merkezlere uzaklığı nedenleriyle emeklerin karşılığının alınamadığı, elma, soğan, nohut, üzüm ve buğday gibi ürünlerin alıcı bulamadığı, yıllardır birim fiyatlarının aynı düzeyde olduğu da bir vakıadır.

7. Geçmiş devirlerde, bu bölge için yazılan ilk kitabın adı " Tekerleğin Değmediği Yer " olup, araçların gittikleri yoldan tekrar geri dönerek çıkmak zorunda kaldıkları ender yurt köşeleri arasında olduğu vurgulanmaktaydı. Yöre halkı son 50 yıldan beri coğrafi yapının acımasızca engellediği bu ulaşım güçlüklerini aşmak ve yöreye değişik yönlerden ulaşmayı mümkün kılacak yollar edinmekle geçirmiştir. Bu coğrafi engeller ve devlet gücünün zor ulaşabildiği olgusu sonucudur ki, Göksu'nun güney yamacı (Kazancı Beldesi ve 10 köy ) insanları, medeniyetin temeli olan elektriğe 1985 yılında ancak kavuşabilmişlerdir.

KONUNUN İNCELENMESİ :

1. Ermenek Barajı ve Hidroelektrik Santralı inşaası tamamlanarak su tutulmaya başladığında, baraj gövdesinden bir km. yukarıda ve gövde ile aynı seviyede olan Görmeli Köprüsü hemen su altında kalacak ve Göksu'nun iki yakasının irtibatı kesilecek, ulaşım duracaktır. Bunu takiben baraj gölü tabanında yer alan tarihi Çavuşköy, tüm arazisi ve yerleşim yeriyle birlikte sulara gömülecektir. Bu köylülerin bölgede yeni bir yere nakledilmesi konusu da halen çözümsüz bir konudur. Bulunan alternatif yerleşim arazileri orman arazisi olduğu söylenerek veya başka engeller çıkarılarak proplem çözümsüzlüğe terk edilmiştir. Bu durum karşısında çaresiz kalan köylüler, gazetelere " İsyancı Değiliz Ama İskan İstiyoruz " başlıklı demeçler vermişler, seçimlerde oy kullanmamışlardır. Bölgede, tarım ve sebzecilik konusunda özel bir yerleri olan bu köylilere " ziraatı unutun, kendinize yeni meslekler ve yeni yerleşim yerleri bulun, bunu da bir ayda halledin " gibi talimatlar verilmiştir.

2. Baraj ve santralın üreteceği eletriğin ülke ekonomisine önemli katkılar sağlıyacağı konusunda kimsenin bir şüphesi yoktur. Bunun için yöre halkıda mutluluk duymaktadır. Fakat, üretilecek elektriği, yörede kullanabilecek bir sanayi kuruluşu olmadığından yöreye direk bir katkısı olmayacaktır.

3. Bunun yanında, baraj ve gölü oluşunca, yörenin iklimi değişecek, meyve ve sebzelerin eski lezzeti ve verimi kalmıyacak, baş ağrısı, romatizma ve kalp hastalıkları artacak, rutubetli ve nemli hava oluşacağından yörenin " yayla " olma özelliği kalmıyacak, yamaçlardaki ağaçlar (ladin gibi) kuruyacak, ekolojik denge bozulacak, ulaşım aksayacak, inşaatlar için kum temini zorlaşacak olup, ülkemizin değişik yerlerinde inşaa edilen baraj bölgelerinde aynı sorunların yaşandığı tesbit edilmiş ve " Ermenek Barajının Getirecekleri ve Götürecekleri " başlıklı bir araştırma konusu olarak gazetelerde yayınlanmıştır.

4. Görmeli köprüsünün başka bir yere taşınarak kurtarılması ve Çavuş köylülerinin yakın bir araziye iskan edilmeleri konusunun halledilmesi için gazeteler, internet ortamı ve toplantılarda gayret sarfedilmesine rağmen bir gelişme sağlanamamıştır. Görüldüğü kadarıyla , herşey ve herkes kaderine terk edilmiştir.

5. Baraj gölü altında kalacak olan ekili arazi 16.000 dönüm hesaplanmış olup, bu miktar bölge ekili arazinin %36'na karşılık gelmektedir. Bu arazinin tamamının verimli taban arazisi olduğu, sulanan ve sebze / tahıl üretimi yapılan arazi olması da unutulmamalıdır. Bölgenin bu arazi kaybı ile uğrayacağı kayıplara diğer kayıplarla birlikte ulaşım kayıpları da eklendiğinde insanları daha ağır ekonomik sorunların beklediği anlaşılacaktır.

GÖKSU GEÇİŞİ VE ULAŞIM SORUNU NASIL ÇÖZÜLECEKTİR ?

1. Bölgede konuşulanlara ve alınan duyumlara göre, Göksu'nun iki yakasını, hatta, orta Anadolu ile Akdenizi, Taşeli Bölgesi üzerinden birleştirecek olan bu ulaşım konusu, Kati Proje Kapsamında planlandığı şekliyle ; Çamlıca köyü yakınlarından başlıyarak, kıvrıla kıvrıla nehir yatağına inen, nehiri bir köprü ile geçen, Erik deresi yakınlarından yine kıvrılarak vadi yukarısına ulaşan, yine virajlardan geçerek Görmeli köyü yakınlarında şimdiki yola kavuşan, devamla, Yalından, Zeyve, İkizçınar köyleri ve arazilerini geçerek Kazancı sınırı olan Piladan Burnu noktasında şimdiki yolla birleşen bir güzergah tesis edilecektir. Bu güzergah ile Ermenek - Kazancı arası 26 km. mesafeden 68 km. mesafeye çıkmaktadır. Üstelik, bu üzergahın tamamına yakını virajlı, aşırı eğimli, heyelan bölgeli, taşkın dere geçişlidir. Yoldan ulaşımın zor olması, zaman ve yakıt sarfiyatı artışı yanında, inşaa, bakım, işletme zorlukları, amortisman ve kamulaştırma masraflarıda eklenecektir. Bu yol güzergahının maliyetinin, kamulaştırma hariç 24.700.000 Euro olduğu sanılmaktadır.


2. Bölge insanının ilk aklına gelen ve sıkca konu edilen güzergah ise, Barajın gövdesi üzerinden ırmak geçişi ile mevcut yollara bağlantı yapılması şeklindedir. Böyle bir çözüme, teknik ve güvenlik endişeleri ile DSİ başta olmak üzere, resmi makamların izin vermiyeceği, kriz dönemlerinde böyle bir geçişin kapatılacağı dile getirilimektedir.

BÖLGE HALKININ TEKLİFİ OLAN VE KABUL EDİLEBİLECEK EN UYGUN GÜZERGAH OLARAK SUNDUĞUMUZ ÇÖZÜM ŞUDUR ;

1. Bölge halkının ekonomik sıkıntılarını çok ağırlaştıracak olan bu projenin, en ağır darbesi olarak gündemden düşmeyen bu ulaşım sorunu minimum zararla şöyle çözülmelidir. Baraj gövdesinin 100 - 150 metre aşağısında yapılacak bir köprü ile mevcut yollarla bağlanacak çok kısa mesafeli (1.5 km) yollardan ibarettir. Bu çözüm şeklinde kamulaştırma, heyelan, dere, viraj ve yeni ilave eğimler olmayacak, mesafe hiç değişmeyecektir. Bu geçişin tahmini maliyeti 16.000.000 euro olacaktır.

2. Bu güzergah dışında, kabul edilebilir başka bir güzergahın olmadığı düşüncesi tüm bölge halkı ve temsilcileri tarafından paylaşılmaktadır. Bu baraj projesinin bölge insanına bir katkısı olmamasına rağmen, yöredeki herşeyi olumsuz etkileyeceği, insanları çaresizliğe ve yoksulluğa sürükleyeceği, havayı, suyu, bitkiyi, hayvanları ve insanları çıkmazlara sokacağı bilinmekle, hiç olmazsa , müdahale edilebilir ve değiştirilebilir olan, devletin eliyle yapılacak olan bu yol üzergahının halkın arzusu yönünde, akla, mantığa ve bilime en uygun, gerçekci bir çözüm olacağı aşikar olan bu öneri doğrultusunda gerçekleşmesi beklenmektedir.



SONUÇ OLARAK :


Yukarıda arz ve izah edilen hususlar doğrultusunda ,

1. Yöre halkının tümünün arzu ve isteği olan , baraj gövdesine 150-200 metre aşağıya inşaa edilecek bir köprü ve kısa bağlantı (1.5 km) yolları inşaa edilerek Göksu ırmağının iki yakasının birleştirilmesi ve karşılıklı ulaşımın sağlanması şeklindeki iş bu teklifimizi sunuyoruz.

2. Bu çözüm teklifimizi inaç ve kararlılık içinde takip edeceğimizi ve teklif kabul edilmediği taktirde, demokratik hukuk devleti vatandaşları olarak, demokratik tepkilerimizi, bu doğrultuda hazırlanacak eylem planlarımızı aşamalı olarak uygulamaya başlayacağımızı arz ediyoruz.



EKLERİ :
1. Görrmeli Köprüsünün kurtarılması için yayınlanan duyuru
2. Çavuş Köylülerinin Tepkilerini belirten gazete haberi
3. Çavuş Köyünün sorunlarını dile getiren yazı
4. Barajın getirecekleri ve Götürecekleri konulu yazı
5. Duyumlarda yer alan ve halkın önerdiği güzerganları gösteren şema