Tarihte ve Anadolu'da Kazancılılar

TARİHTE VE ANADOLU’DA KAZANCILILAR

Türk Tarihi ve diğer milletlere ait kaynaklar incelendiğinde, Kazancı, Kazancılı, Kazancık, Kazancıklı ve Kazanculu adları ile anılan bir oymak olduğu, Osmanlı kaynaklarına göre, Yörükhan Taifesinden bir Türkmen Boyunun adının da Kazancı Boyu olduğu anlaşılmaktadır. 1880’de tespit edilen Hazar Ötesi Türkmen Oymakları listesinde, Kazancılılar, Horasan’da yaşayan Sarık Türkmenlerine bağlı bir oymak olarak karşımıza çıkmaktadır.

Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim zamanında, Çepni oymaklarından birinin adının Kazancı oymağı olduğu görülür. Azerbaycan güneyinde, 19. Yüzyılda, Karasu ırmağı kenarında yaşayan Şahseven Türkmenleri arasında Kazanlu adında bir oymak da vardır. Kazan Türklerinin de Kazancılılar ile aynı boydan geldikleri söylenmektedir.

Türkmenistan Üniversitesi rektörünün verdiği bilgilere göre, Kazancıklı Bölgesi Türkmenistan kuzeyinde, kayalık bir bölgedir. 16. Yüzyılda burada yaşayan Kazancılılar gruplar halinde Anadolu’ya göç etmişlerdir. Karacaoğlan da 16 yaşında iken elinde sazı ile bu grupların birine katılarak Anadolu’ya geçmiştir. Karacaoğlan Taşeli Bölgesinde (Ermenek, Mut, Gülnar, Anamur ve Karaman) yaşadığına göre bu bilginin doğru olduğu söylenebilir.

Türk Tarih Kurumu kayıtlarındaki Osmanlı Kaynaklarına göre, Kazancılı Cemaati, Adana, Maraş, Kırşehri, Karahisari Şarki Sancakları, Gülnar, Ermenek, Samsun ve Bafra çevresine yerleştirilmiştir. Boylar, yerleştikleri yere “ Kazancı “ ismini vermişlerdir. Bir çok ailede soy ismi olarak Kazancı ismini almıştır.

Halen, Nahcivan Ellince de bir Kazancı köyü ve Ermenistan Artik yöresinde Kazancı adlı köy vardır. Kırım’da Kazancı köyü, Gagauzlar’da Kazancık isimli yer adı, Özbek Konrat kabilesinde Gazancılı oymağı vardır.

Anadolu’da KAZANCI adını taşıyan yerleşim merkezleri şunlardır;
a. Kazancı köyü, Ilgaz ilçesi – Çankırı
b. Kazancı köyü, Hınıs ilçesi – Erzurum
c. Kazancı köyü, Akyazı ilçesi – Kocaeli
d. Kazancı köyü, Ermenek ilçesi – Karaman
e. Kazancı köyü, Kavak ilçesi – Samsun
f. Kazancı köyü, Feke ilçesi – Adana
g. Kazancı köyü, Turhal ilçesi – Tokat
Mahalle adı olarak KAZANCI adındaki yerler ,
a. Kazancı Mahallesi, Kuruköy, Çine / Aydın
b. Kazancı Mahallesi, Uluborlu / Isparta
c. Kazancı Mah. Kazanci köyü, Kavak / Samsun
d. Kazancı Mah, Satuk köyü, Devrek / Zonguldak
Ayrıca, Kazancık köyü, Pınarbaşı ilçesi – Kayseri
Kazancık köyü, Şarkışla ilçesi - Sivas
Ayrıca, birçok ünlü ailenin soy ismi Kazancı olarak alınmış durumdadır.
- Alanya ,Söbüce yaylasında Kazancı Dede Türbesi vardır.
- Anadolu’daki Kazancılıların dağılımı ve kültür hizmetleri konusunda 1950 yıllarından itibaren muhtelif kişilerce yapılmış çalışmalar ve tespitleri içeren notlar elimize geçmiş olup, yakında bu konudaki yazımızı yayınlayacağız.
- Kahramanmaraş’ın en ünlü ailelerinden biri Kazancı soy adını taşır. Ünlü hukukcuların yetişdiği bir ailedir.

İstanbul Taksim’de Kazancı Yokuşu isminde bir semt vardır. Karaman merkezde ve Ermenek Keben mahallesinde de Kazancı soyadlı aileler vardır. Ermenek’te düzenlenen “Tarih, Atatürk ve Türkçe” konulu panele katılan Türkmenistanlı Prof. Bedri SARIYEV ile Kazancı (önceki) Belediye Başkanı Sayın Cafer TAŞTEKİN ve benim tanışmamız, bizi yeni ve doğru bilgilere ulaştırdı. Sohbet sırasında, kendisinin Kazancılı olduğunu söyleyince, konuşmaları yanlış anladığını sanarak “ Kazancılı olan biziz, size Türkmenistan’da Kazancılılar var mı ? “ diye soruyoruz dedik. Pasaportunu çıkararak gösterdi ve “ Türkmenistan’ın Balkan vilayetinin Kazancı (Gazancıy ) kasabasındanım “ diyerek sayfaların fotokopisini verdi.

Daha sonra, Ankara’da, Kazancı Belediye Başkanı Sayın Uğuz TEKİN ile tanışmalarını takiben, Belediye Meclisi kararıyla kendisi, Kazancılıların “Fahri Hemşehrisi “ ilan edildi ve hemşehrilik beratı verildi. Böylece, Kazancılıların Türkmenistan’dan geldiği, halen oralarda Kazancılıların yaşamakta olduğu kesinlik kazandı. Pasaport ve beratın suretleri ile Bedri Beyin fotoğrafı yazıya eklenmiştir.

Sayın Bedri Bey, bizleri de tanıdıktan sonra, panelde yaptığı konuşmada, özetle, “ bizler, Türkmenistan’dan 800 yıl önce turnalar uçup gittiler, acep nerelere kondular? diye merak edip dururduk, buraya gelince turnaların nereye konduklarını öğrendim “ demiş ve biz Kazancılıları işaret etmiştir. Bu konuşmalar çok duygu ve hasret dolu konuşmalardı. Kendisini Kazancı Kasabasına getirmek ve insanımızla tanıştırmak arzusundayız. Türkiye çapındaki Kazancılılar ile irtibat kurulması ilerde gerçekleşebilecek hususlardır.

(Gelecek sayıda “ Kazancı ve Kazancılıların Coğrafyası” konulu yazı yayınlanacaktır )

Yazan : Av. Naci SÖZEN, Haziran 2007 /ANKARA