Eğitim Mücadelemizden Notlar - (1)

EĞİTİM MÜCADELEMİZDEN NOTLAR..- (1)


Kazancı ve Kazancılılar için “ EĞİTİM “ olayı, yörenin tüm insanları için geçerli olduğu üzere, bir olay olmaktan çıkarak, zamana, coğrafi güçlüklere, cahilliğe, ekonomik sorunlara, mesafelere karşı verilmesi zorunlu bir takım çabalar silsilesi, serüvenler manzumesi ve hatta, bir savaşlar yumağı şeklinde yaşanmış olan bir faaliyettir. Merkezi konumu ve büyüklüğüne rağmen, geçen zaman içinde, bölgenin ve ülkenin eğitim olanaklarından gerektiği şekilde istifade edildiğini söylemek mümkün değildir.

Kazancı merkezinde, Osmanlı dönemlerinden beri din ağırlıklı temel bir eğitim faaliyeti olduğu gerçektir. Bu temel eğitimin bir üst kurumu, yine din adamı yetiştirmeye yönelik olan Sarıvadi (Sarımazı) köyünde bulunan Medrese eğitimi olmuştur. Bu merkezde eğitim gören Kazancılıların son temsilcileri de yakın geçmişte vefat etmişlerdir. Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte, Karşıyaka’nın merkezi konumunda olan Kazancıda, 1923 yılında eski yazı (Arapça) olarak temel eğitim tekrar başlamıştır. Eğitmen (Müdür/Öğretmen) olarak Ermenekli Merhum Sami ÖZTAŞ atanmıştır. Harf devrimini takiben, yeni yazı/ Türkçe eğitime 1928 yılında başlanmıştır. Bu kapsamda, önce eğitmenler bir merkeze toplanarak, onlara yeni yazı ve okuma öğretilmiş, sonra da, okullarda uygulama başlatılmıştır.

Sami ÖZTAŞ, 1923 yılından 1948 yılına kadar, aralıksız 25 sene öğretmenlik yapmıştır. İlk okuttuğu çocukların çocuklarını da aynı sıralarda okuttuğu anlatılır. Soy adı kanunu çıkıncaya kadar, öğrencilere verilen karnelerde, öğrencinin adının yanına, sülale adları, aile lakapları veya çocuğun baba – dede adları yazılırmış. Bu şekilde verilmiş bir karne örneği arşivimizde mevcuttur. Eğitim, önceleri 3 yıl olarak başlamış ve 1941 yılında beş yıla çıkarılmıştır.

Cumhuriyetin ilanı ile birlikte, ülke çapında geniş bir eğitim seferberliği başlatılarak, bir çok bölgesel okul açılmış olmasına rağmen, uzun yıllar boyunca Kazancılı bir kişi bile kasaba dışına eğitim için gönderilmemiştir. Nihayet, 1941 yılına gelindiğinde, zamanın köy muhtarı olan Hüseyin GÜZEL (Gözel Hüseyin)’in oğlu Mehmet GÜZEL, Konya / Ereğli/İvriz İlköğretmen Okuluna (Köy Enstitüsü) gönderilmiştir. Bu öğrenci, İvriz’de 3 yıl okuduktan sonra sağlık sınıfına seçilerek Eskişehir/Çifteler Sağlık Okuluna intikal etmiş ve orada 2 yıl daha okuduktan sonra da Sağlık Memuru olarak mezun olmuştur. İşte, Kazancıdan eğitim için ilk olarak dışarı giden ve okumuş ilk devlet memuru olan Sayın Mehmet GÜZEL, Halimiye (Tepebaşı), Kazancı, Ermenek ve Karaman’da uzun yıllar sağlık memurluğu yaptıktan sonra emekli olmuş olup, halen Kazancı kasabasında yaşamaktadır.

Kazancı ilkokulunu 1942 yılında bitirenler arasından, çalışkan ve akıllı çocuklar olarak seçilen, Sami TUNCA, İbrahim TÜRKER, Dede UGUZ, Veli KAYACIK, Abdullah ERDEM ve Mustafa ZENGİN birlikte İvriz İlköğretmen Okuluna ikinci gurup olarak gönderilmişlerdir. Sonraki yıllarda, Durmuş ÇETİN, Hüsamettin ERDEM, Kiraz ÇETİN (DEMİRCAN) dahil birkaç çocuk daha gönderilmiş olup, sonrasında bu okula uzun yıllar öğrenci gönderilmemiştir. Bu arada, Konya Doğanhisar Ziraat Okuluna da Ali GÜRBÜZ, Halil YILMAZ, Hüseyin ERDEM, Mustafa KORKMAZ, İbrahim TAŞTEKİN, İbrahim TOKSOY, Tahsin TOMBUL ve Ali DEMİRCAN dahil bir çok kişi gönderilmiştir. Bu okulu bitirenler, ziraatci, kooperatif, tapu, polis memurluklarına atılmışlardır.

Sayın Sami TUNCA’nın anlatımlarına göre, o zamanlar, okula gidiş ve gelişler, okulda okumaktan çok daha zormuş. Mart 1944 içinde yapılan bir Kazancı- Karaman yolculuğu, tam 5 gün sürmüş, kafilede bulunan katırcılara 15 lira valiz taşıma ücreti ödenmiş, parası olanlar, ilave para verip katıra sırayla binmişler. Kafilede bulunan başka köyden bir asker, Bucakkışla yakınlarında, yorgunluk ve kötü hava şartlarının etkisiyle hastalanmış ve ölmüş. Cenaze hemen oracıkta defnedilmiş ve kafile yoluna devam ederek Karaman’a başka kayıp vermeden varmış. Hocamızın değerlendirmesine göre, 20 yaşında bir delikanlı yola dayanamazken, ilk okulu yeni bitirmiş bu çocukların yola dayanmış olmalarının sırrı, “ kalplerindeki okuma ateşi ve büyük adam (memur) olma hayalleri “ imiş.

Kazacılı öğrenciler, İvriz’de çok başarılı olmuşlar. Bir dönem içinde, Sami TUNCA, Okul Kütüphane Kolu Başkanı, Dede UGUZ, Kooperatif Kolu Başkanı, İbrahim TÜRKER, Ahlak Kolu Başkanı seçilmişler. Okulda toplam 43 Ermenekli öğrenci varmış. Bu öğrencilerin hepsi, çağrılırken “Ermenekli “ diyerek çağrılır, sadece, Kazancılılar “ Kazancılı “ diye çağrılırlarmış..

İvriz’den ilk mezunlar 1948 yılında gerçekleşmiş ve İbrahim TÜRKER okulu üstün bir derece ile bitirdiğinden, tercihen, Eğitim Enstitüsü’ne tertip edilmiş, diğerleri muhtelif okullara öğretmen olarak atanmışlardır. İşte, bu mezunlar arasında bulunan merhum Dede UGUZ, 1948 yılında Kazancı İlkokuluna öğretmen (Müdür) olarak atanmış olup, kasabaya memur olarak atanmış ilk Kazancılı olma özelliğini taşımıştır. Bu atamayla birlikte, 25 yıldır müdür olan Sami ÖZTAŞ normal öğretmenliğe düşünce çok üzülmüş, fakat, bunu hiç dışa vurmayarak, çağdaş okuldan mezun olarak başına müdür olarak atanan genç kuşak öğretmenin gururunu kıracak bir davranış sergilememiştir.

Bu atamadan kısa bir zaman sonra, Sami ÖZTAŞ, Ermenek merkeze atamasını çıkartarak Kazancıdan ayrılmıştır. Kazancılılar, bu değerli eğitimcinin hizmetini hiç unutmamış, saygısını daima göstermiş ve öldüğünde topluca cenazesine katılmışlardır. Bu saygıyı fark eden aile de Kazancılıları hep muhabbetle selamlamışlardır. Doktor oğlu merhum Erdal ÖZTAŞ, Kazancıya gelerek hastaları parasız muayene etmiştir. Diğer oğlu merhum Ünal ÖZTAŞ ise, Ermenek Ortaokulunda bizim coğrafya öğretmenimizdi. Kendisi Kazancı doğumlu olarak bizlere karşı özel bir değer verir, coğrafi konularda örnekleri hep Kazancı arazisinden seçerdi. Sami öğretmenin ölümünden sonra, Kazancı halkı, Hasan SONGUR (Çolak Hasan) öncülüğünde, onun bir resmini çerçeveletip kahveye ve sonra okula asmışlardır. Hepsini rahmetle ve saygı ile anıyoruz…

Derleyen : Av. Naci SÖZEN,

Gelecek sayıda ; Ermenek Ortaokuluna Kazancılı bir öğrenci aranıyor..